Ag dul ar scor i 2013 - Retiring in 2013

Bíodh Eolas agat ar do Chearta : Ag dul ar scor i 2013

Nollaig 2012
Ceist
Beidh mé 65 bliain d’aois i 2013 agus tá sé beartaithe agam dul ar scor ón obair. Céard is gá bheith ar eolas agam faoi phinsin agus sochair eile agus mé imithe ar scor?

Freagra
Tá 3 phinsean Stáit ar fáil. Má tá dóthain ranníocaíochtaí ÁSPC agat agus má théann tú ar scor ag 65 bliain, beidh tú i dteideal an Pinsean Stáit (Idirthréimhse) a fháil a íoctar ar feadh bliain amháin. Ní íocfar an pinsean seo a thuilleadh le héilitheoirí nua ón 1 Eanáir 2014 ar aghaidh. Má cháilítear thú don Phinsean (Stáit Idirthréimhse) i 2013, beidh tú fós i dteideal é a fháil d’fhad d’éilimh.
Ag 66 bliain, beidh tú i dteideal Pinsean Stáit (Ranníocach) a fháil má chomhlíonann tú na riachtanais maidir le ranníocaíocht ÁSPC. Mura ndearna tú dóthain ranníocaíochtaí ÁSPC, féadfaidh tú iarratas a dhéanamh ar Phinsean Stáit (Neamhranníocach), ar a ndéantar tástáil mhaoine. Ba cheart duit iarratas a dhéanamh ar gach pinsean Stáit ar a laghad 3 mhí roimh ré agus 6 mhí roimh ré má chónaigh tú riamh thar lear agus má d'íoc tú ranníocaíochtaí thar lear.
Má aistríonn tú ó fhostaíocht go dtí scor le linn na bliana, ba cheart duit Ráiteas Comhardaithe ÍMAT (P21) a fháil ó d’oifig chánach ag deireadh na bliana. Déanfaidh seo aon ró-íocaíocht cánach a rinne tú a aisíoc. Tá d’ioncam go léir inchánaithe (do phinsean Stáit agus aon phinsean gairme). Íocann daoine atá 65 bliain d’aois nó níos sine níos lú cánach mar gheall go bhfuil roinnt creidmheasanna breise cánach acu agus teorainneacha speisialta díolúine cánach acu (nach bhfuil aon cháin le híoc faoina mbun).
Tá gach duine atá níos sine ná 66 bliain d’aois díolmhaithe ó ÁSPC a íoc agus íocann daoine atá níos sine ná 70 bliain d’aois íosráta den Mhuirear Sóisialta Uilíoch. Ag aois 66 bliain, tá tú i dteideal Pas Saorthaistil a fháil, chomh maith, agus d’fhéadfá bheith i dteideal an Pacáiste Sochair Teaghlaigh a fháil, a áiríonn ceadúnas teilifíse saor in aisce, liúntas leictreachais/gáis agus liúntas gutháin. Tá teorainneacha ioncaim le haghaidh cártaí leighis i bhfad níos airde do dhaoine os cionn 70 bliain d’aois.

Foilsíonn an Bord um Fhaisnéis do Shaoránaigh leabhar dar teideal Entitlements for over sixties (Teidlíochtaí do dhaoine os cionn seasca bliain d’aois) a chuimsíonn do chearta, do theidlíochtaí agus na seirbhísí atá ar fáil de réir mar a dhruideann tú i dtreo aois an scoir. Féadfaidh tú cóip a iarraidh ón Ionad áitiúil um Fhaisnéis do Shaoránaigh.
Tá tuilleadh eolais le fáil ón Ionad Faisnéise do Shaoránaigh thíos.
Chuir Ionad Faisnéise do Shaoránaigh An Clocháin Liath ‘Bíodh Eolas agat ar do Chearta’ le chéile. Cuireann an tIonad seo seirbhís shaor in aisce agus faoi rún ar fáil don phobal. Teil: 0761075430 Seoladh: Ionad Seirbhisí Pobail An Clocháin Liath
Tá faisnéis le fáil freisin ar líne ag citizensinformation.ie agus ón tSeirbhís Teileafóin um Fhaisnéis do Shaoránaigh, 0761 07 4000.
Know Your Rights : Retiring in 2013
December 2012

Question
I will be 65 in 2013 and plan to retire from work. What do I need to know about
pensions and other benefits in retirement?

Answer
There are 3 State pensions available. If you have enough PRSI contributions and you retire at 65 you are entitled to the State Pension (Transition) which is paid for 1 year. This pension will no longer be paid to new claimants from 1 January 2014. However, if you qualify for the State Pension Transition in 2013 you remain entitled to it for the duration of your claim.
At 66, you are entitled to the State Pension (Contributory) if you meet the PRSI contribution requirements. If you have not made enough PRSI contributions, you can apply for a State Pension (Non-Contributory), which is means-tested. You should apply for all State pensions at least 3 months in advance and 6 months if you have ever lived and paid contributions abroad.
If you move from employment to retirement during the year, you should get a PAYE Balancing Statement (P21) from your tax office at the end of the year. This will trigger a refund of any overpayment of tax you might have made. All your income is taxable (your State pension plus any occupational pension). However people aged 65 or over pay less tax since they have some extra tax credits and special tax exemption limits (below which no tax is payable).
Everyone over 66 is exempt from paying PRSI and people over 70 pay a lower rate of Universal Social Charge. At 66 you are also eligible for a Free Travel Pass and may be eligible for the Household Benefits Package, which includes the free TV licence, electricity/gas allowance and telephone allowance. Income limits for medical cards are much higher for people over 70.
The Citizens Information Board publishes a book Entitlements for over sixties which covers your rights, entitlements and the services available as you approach retirement age. You can request a copy from your local Citizens Information Centre.
Know Your Rights has been compiled by Dungloe Citizens Information Service, which provides a free and confidential service to the public.

Tel: 0761075430 Address: Dungloe Public Services Centre.
Information is also available online at citizensinformation.ie and from the Citizens Information Phone Service, 0761 07 4000.

Folúntas Páirtaimseartha - Comharchumann Oileán Árainn Mhór Teo

Tá folúntas páirtaimseartha sa chomharchumann (14 uair sa tseachtain, uaireanta solúbtha)

Cúramaí an phoist
Forbairt pobail
Plé le eagraíochtaí pobail & deonacha
Cúramaí riaracháin & cumarsáide
Cúramaí Tiomána

Riachtanaisí
Gaeilge Líofa
Scileanna maithe riaracháin agus cumarsáide
Taithí ag plé le forbairt pobail & eagrais pobail
Eolach ar cheantair imeallacha
Ceadúnas Tiomána Iomlán

Iarratas:
Foirmeacha iarratais ar fáil ó:
Comharchumann Oileán Árainn Mhór Teo
Árainn Mhór
Co Dhún na nGall
nó ag an seoladh ríomhphost
comharchumann@oileanarainnmhoir.com
074 9520533
Spriocdháta le haghaidh iarratais: 15 Nollaig 2012

Bíodh Eolas agat ar do Chearta : Ag coimeád te sa gheimhreadh Know Your Rights : Keeping warm in winter

Bíodh Eolas agat ar do Chearta : Ag coimeád te sa gheimhreadh

Nollaig 2012
Ceist
Deirtear go mbeidh geimhreadh fuar eile ann i mbliana. Is beag ioncam atá agam. Cén chabhair atá ann chun íoc as na costais a bhaineann le mo theach a théamh?

Freagra

Féadfaidh teaghlaigh ísealioncaim cabhair a fháil le costais bhreosla le haghaidh téamh tí. Ina theannta sin, is ann do scéimeanna chun cabhrú leat do theach a insliú agus chun áit níos teo a dhéanamh de agus chun do chostais téimh a laghdú.
Íoctar Liúntas Breosla €20 sa tseachtain le daoine a bhraitheann ar íocaíochtaí fadtéarmacha leasa shóisialaigh agus nach bhfuil in ann íoc as a riachtanais féin téimh. Oibríonn an scéim ar feadh 26 seachtain idir Deireadh Fómhair agus Aibreán. Má tá íocaíochtaí leasa shóisialaigh á bhfáil agat nó má tá tú os cionn 70 bliain d’aois, d’fhéadfá cáiliú le haghaidh an Phacáiste Sochair Teaghlaigh a áiríonn liúntas leictreachais nó gáis nádúrtha.
Tá sé mar chuspóir ag an scéim Fuinneamh Níos Fearr, Tithe Níos Teo feabhas a chur ar éifeachtúlacht fuinnimh agus ar theas tithe atá faoi úinéireacht daoine ag a bhfuil ioncam ísle. Tá an scéim á hoibriú ag Údarás Fuinnimh Inmharthana na hÉireann (SEAI), agus tá fáil ar an scéim ar fud na tíre. Ní mór duit bheith mar úinéir tí agus ní mór gur tógadh do theach roimh 2002. Beidh tú incháilithe má tá Liúntas Breosla nó Forlíonadh Ioncam Teaghlaigh á fháil agat, nó má tá leanaí faoi 7 mbliana d’aois agat agus má tá Liúntas Cuardaitheora Poist á fháil agat ar feadh 6 mhí nó níos faide. Má chónaigh tú i gcóiríocht ar cíos, d'fhéadfadh go mbeadh do thiarna talún in ann deontas a fháil faoin scéim ar leith Tithe le Fuinneamh Níos Fearr chun teach níos teo agus níos éifeachtúla i dtaobh fuinnimh de a dhéanamh de do theach.

Áirítear leis an obair a maoinítear faoin dá scéim seo insliú áiléir, teach a dhéanamh díonmhar ar shéideáin, seaicéid fálaithe, bolgáin solais ísealfuinnimh agus insliú balla chuasaigh. Ina theannta sin, is féidir leat comhairle faoi fhuinneamh a fháil.

Tugtar comhairle ar láithreán gréasáin wellandwarm.ie faoi conas coimeád te sa gheimhreadh agus tugtar sonraí ar sheirbhísí atá ar fáil do dhaoine a mbíonn deacrachtaí acu lena dtithe a choimeád te. Ina theannta sin, féadfaidh tú an leabhrán Keeping well and warm (Coimeád te agus folláin) a fháil trí ríomhphost a sheoladh chuig warmerhomes@seai.ie nó trí ghlao ar 1800 250 204. Sa mhullach air sin, tá comhairle mhaith le fáil ar Winterready.ie faoi dhul i ngleic le drochaimsir.

Tá tuilleadh eolais le fáil ón Ionad Faisnéise do Shaoránaigh thíos.

Chuir Ionad Faisnéise do Shaoránaigh An Clochain Liath ‘Bíodh Eolas agat ar do Chearta’ le chéile. Cuireann an tIonad seo seirbhís shaor in aisce agus faoi rún ar fáil don phobal. Teil: 0761075430 Seoladh: Ionad Seirbhisí Pobal an Clocháin Liath

Tá faisnéis le fáil freisin ar líne ag citizensinformation.ie agus ón tSeirbhís Teileafóin um Fhaisnéis do Shaoránaigh, 0761 07 4000.

Know Your Rights : Keeping warm in winter
December 2012
Question
I hear it’s going to be another cold winter. I am on a very low income. What help is available for the costs of heating my home?
Answer
Low-income households can get help with the costs of fuel for home heating. There are also schemes to help you insulate your home to make it warmer and to cut your heating costs.

A Fuel Allowance of €20 per week is paid to people who are dependent on long-term social welfare payments and who are unable to provide for their own heating needs. The scheme operates for 26 weeks from October to April. If you are getting certain social welfare payments or are over 70 you may qualify for the Household Benefits Package which includes an electricity or natural gas allowance.

The Better Energy Warmer Homes scheme aims to improve the energy efficiency and warmth of homes owned by people on low incomes. It is operated by the Sustainable Energy Authority of Ireland (SEAI), and is available nationwide. You must be a homeowner and your home must have been built before 2002. You are eligible if you are getting Fuel Allowance or Family Income Supplement, or if you have children under 7 and are getting Jobseeker’s Allowance for 6 months or more.

If you live in private rented accommodation your landlord may be able to get a grant under the separate Better Energy Homes scheme to make your home warmer and more energy efficient.

The work funded under both of these schemes includes attic insulation, draught-proofing, lagging jackets, low-energy light bulbs and cavity wall insulation. You can also get energy advice.

The wellandwarm.ie website gives advice on keeping warm in the winter and gives details of services available to people who may struggle to keep their houses warm. You can also get a Keeping well and warm booklet by emailing warmerhomes@seai.ie or calling 1800 250 204. Winterready.ie also gives advice on coping with bad weather.

Further information is available from the Citizens Information Centre below.
Know Your Rights has been compiled by Dungloe Citizens Information Service, which provides a free and confidential service to the public.
Tel: 0761075430 Address: Dungloe Public Services Centre, Dungloe
Information is also available online at citizensinformation.ie and from the Citizens Information Phone Service, 0761 07 4000

Know Your Rights : Shopping in the sales Bíodh Eolas agat ar do Chearta : Siopadóireacht le linn na ndíolachán

Nollaig 2012
Ceist
Táim ag tnúth le siopadóireacht a dhéanamh sna díolacháin a bheidh ar siúl i ndiaidh na Nollag. Céard iad mo chuid cearta tomhaltóirí nuair a bhím ag siopadóireacht le linn díolacháin?
Freagra
Tá na cearta díreacha céanna agat nuair a bhíonn tú ag siopadóireacht sna díolacháin a bhíonn agat ag aon tráth eile den bhliain. Ciallaíonn seo nach mór go mbeidh aon rud a dhíoltar i ndíolachán ar cháilíocht indíoltachta, go mbeidh sé oiriúnach don fheidhm agus gurb ionann an t-earra agus an t-earra ar a ndearnadh cur síos. Má tá earra lochtach, ní athraítear do chearta díreach mar gheall go raibh an t-earra i ndíolachán. Tharlódh nach mbeadh forais ann le haghaidh sásaimh, áfach, má cuireadh ar an eolas thú faoin locht sular cheannaigh tú an t-earra (mar shampla má bhí marcáil ar na hearraí a thug le fios go ndearnadh díobháil dóibh sa siopa).

Má tá earra lochtach, tá tú i dteideal deisiú, earra ionaid nó aisíocaíocht a fháil. Ní shonraítear sa reachtaíocht cibé acu arb é an miondíoltóir/an soláthróir nó an custaiméir a dhéanann an cinneadh cén fhoirm shásaimh a chuirfear ar fáil. Luann go leor miondíoltóirí cén rogha a thabharfaidh siad duit ar pointe an díola. Má bhíonn fadhb agat le hearraí a cheannaigh tú ar lánphraghas atá anois ar díol ar praghas laghdaithe, tá tú i dteideal aisíocaíocht an lánphraghais a fháil (má tá an siopa toilteanach chun aisíocaíocht a thabhairt seachas malartú nó deisiú).
Níl tú i dteideal malartú (nó aisíocaíocht nó nóta creidmheasa) a fháil díreach mar gheall gur tháinig athrú intinne ort faoi earra éigin a cheannaigh tú i siopa, cibé acu má bhíonn seo le linn na ndíolacháin nó ag tráth ar bith eile den bhliain. Ceadaíonn go leor siopaí duit earraí a mhalartú ar bhfuil tú ar athsmaoineamh, ach is faoin siopa féin atá seo. Smaoineamh maith atá ann chun beartas aisíocaíochta an tsiopa a sheiceáil sula gceannaíonn tú rud ar bith.
Má cheannaíonn tú earraí ar lánphraghais ach má thagann athrú intinne ort fúthu, agus má tá siad ar díol anois ar praghas níos ísle, tharlódh nach dtabharfaí ar ais duit ach an tsuim laghdaithe (má tá an siopa toilteanach chun d’airgead a thabhairt ar ais duit). Ba cheart duit d’fháltais a choimeád i gcónaí mar chruthúnas den cheannach agus den phraghas a d'íoc tú.

Chun teacht ar a thuilleadh faisnéise, tabhair cuairt ar láithreán gréasáin na Gníomhaireachta Náisiúnta do Thomhaltóirí ag nca.ie. Tá a thuilleadh faisnéise ar fáil, chomh maith, ón Ionad Faisnéis do Shaoránaigh thíos.

Chuir Ionad Faisnéise do Shaoránaigh An Clochain Liath ‘Bíodh Eolas agat ar do Chearta’ le chéile. Cuireann an tIonad seo seirbhís shaor in aisce agus faoi rún ar fáil don phobal. Teil: 0761075430 Seoladh: Ionad Seirbhisí Pobail, An Clocháin Liath

Tá faisnéis le fáil freisin ar líne ag citizensinformation.ie agus ón tSeirbhís Teileafóin um Fhaisnéis do Shaoránaigh, 0761 07 4000.

December 2012

Question

I’m looking forward to shopping in the post-Christmas sales. What are my consumer rights when shopping during a sale?

Answer

You have exactly the same rights when shopping in the sales as you do at any other time of the year.

This means that anything sold in a sale must be of merchantable quality, fit for its intended purpose and as described to you. If an item is faulty, your rights do not change just because it was on sale. However, you may not have grounds for redress if you were told about the defect before you bought the item (for example, if the goods were marked 'shopsoiled').
If an item is faulty, you are entitled to a repair, replacement or refund. The legislation does not specify whether it is the retailer/supplier or the customer who decides which form of redress is offered. Many retailers state which option they offer you at the point of sale.
If you have a problem with goods you bought at full price which are now on sale at a reduced price, you are entitled to a refund of the full price (if the shop is willing to offer a refund rather than an exchange or repair).
However you are not entitled to an exchange (or a refund or a credit note) simply because you change your mind about something you’ve bought in a shop, whether this is during the sales or at any other time of the year. Many shops do allow you to exchange goods that you’ve had second thoughts about, but this is at their discretion. It’s a good idea to check the shop’s refund policy before buying anything.

If you buy goods at full price but change your mind about them, and they are now on sale at a lower price, you may only be offered the reduced amount (if the shop is willing to offer your money back). You should always keep your receipts as proof of purchase and the price paid.
For more information visit the National Consumer Agency’s website at nca.ie. Further information is also available from the Citizens Information Centre below.
Know Your Rights has been compiled by Dungloe Citizens Information Service, which provides a free and confidential service to the public.
Tel: 0761075430 Address: Dungloe Public Services Centre
Information is also available online at citizensinformation.ie and from the Citizens Information Phone Service, 0761 07 4000.